Historia
Wcale nie w samej Bochni, a w pobliskiej Królówce w 1896 roku, gdzie ówczesny ksiądz proboszcz Franciszek Pawlikowski, zachęcając tutejszych rolników wpadł na pomysł założenia niewielkiej spółdzielni mleczarskiej. Pionierem ruchu spółdzielczego na ziemi bocheńskiej był dr Franciszek Stefczyk, profesor Krajowej Szkoły Rolniczej w Czernichowie, który był autorem pierwszego wzorcowego statutu. W roku 1987 we wsi Królówka zaczęła działać mleczarnia zarejestrowana w Sądzie Grodzkim w Nowym Wiśniczu, której funkcję pierwszego kierownika objął Józef Mączka. Była to pierwsza na ziemi bocheńskiej i jednocześnie na terenie Galicji taka spółdzielnia. Inicjatywa okazała się trafiona, co szybko zaowocowało kolejnymi spółdzielniami: w Rajbrocie (1909), Żegocinie (1910), Starym Wiśniczu (1926), Rzezawie (1926) oraz w Mikluszowicach, Okulicach, Trzcianie i Woli Batorskiej (1927). Tym sposobem został wykorzystany potencjał rolniczo – hodowlany, budując mocny segment mleczarski na tym terenie. Należy nadmienić, że w tym czasie działalność spółdzielcza, poza korzyściami ekonomicznymi, przyczyniła się do edukacji ludności wiejskiej i ogólnego postępu na wsi. Było to szczególnie istotne dla Małopolski - regionu o dużym rozdrobnieniu rolnictwa, biedzie i zacofaniu.
Po II wojnie światowej na bazie tych właśnie zakładów powstała Spółdzielnia Mleczarska z siedzibą w Bochni i oddziałami produkcyjnymi w Królówce, Rzezawie, Rajbrocie, Targowisku i Woli Batorskiej. W latach 50-tych nastąpił dynamiczny wzrost produkcji mleka, a w konsekwencji potrzeba zwiększenia zdolności przerobowych mleczarni. W 1964 roku uruchomiono więc w Bochni przy ul. Wygoda 147 nowy zakład produkcyjny przetwarzający 30 tys. l mleka dziennie.
W okresie trudnym - jakim był niewątpliwie stan wojenny, kiedy żywność była reglamentowana, nie odczuwano na rynku bocheńskim większych braków artykułów nabiałowych. Natomiast w czasie przełomu polityczno – gospodarczego w 1989 roku, związanym z upadkiem komunizmu w naszym kraju, niektórzy stojący u władzy politycy - nie mający najczęściej nic wspólnego ze spółdzielczością - postawili sobie za punkt honoru walkę z nią. Wychodzili z założenia, że należy ją zniszczyć jako twór byłego systemu. Przez tą bardzo uproszczoną teorię zniknęło wiele spółdzielni, a należy pamiętać, że przed 150-ciu laty w Anglii to właśnie spółdzielczość powstała jako odpowiedź na antyspołeczny drapieżny kapitalizm.
Istotne zmiany w polskiej spółdzielczości, zostały zapoczątkowane z chwilą wprowadzenia w naszym kraju zasad gospodarki rynkowej. Jej rezultatem było zaprzestanie dotacji państwowej do artykułów nabiałowych, pojawienie się ostrej konkurencji między zakładami mleczarskimi, wstrzymanie eksportu, zubożenie społeczeństwa, co z kolei wywołało nadprodukcję. Rozpoczęła się walka o klienta, do której czynnie włączyła się Bocheńska Spółdzielnia i z której wyszła zwycięsko, choć nie uniknęła kłopotów. Zmodernizowano majątek produkcyjny, zastosowano nowe, lepsze technologie, poszerzono ofertę asortymentową, poprawiając także jej jakość. Wprowadzono m. in. komputerową rejestrację parametrów obróbki mleka oraz ocenę jakości mikrobiologicznej od każdego dostawcy. Przedsięwzięcia te służyły uzyskaniu wysokiej klasy surowca i gotowych produktów.
Kolejnym wyzwaniem dla spółdzielni było przystosowanie się do wymogów Unii Europejskiej. Proces ten trwał kilka lat. Finansowanie realizowanych zadań odbywało się głównie z własnych środków, przebiegało wolno, ale dzięki temu sprawnie i planowo. Dostosowanie polegało na niesieniu pomocy dostawcom mleka poprzez udzielanie im pożyczek z Funduszu Wzajemnej Pomocy, poprawieniu warunków technicznych i standardów jakościowych produkcji. Wszystko to zaowocowało lepszymi i bezpieczniejszymi dla zdrowia wyrobami oraz usprawnieniu dystrybucji i zaopatrzenia odbiorców w artykuły nabiałowe. Rezultatem poczynionych starań i inwestycji było wprowadzenie systemu kontroli jakości HACCP. Z chwilą wstąpienia Polski do Unii Europejskiej spółdzielnia otrzymała wysoką kategorię „A”, co dawało możliwość wprowadzania artykułów na rynek unijny. Wysoka jakość produkowanych artykułów nabiałowych, oczywiście bez konserwantów stała się wizytówką i zachętą dla licznych odbiorców i konsumentów w Małopolsce. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Bochni, jest co prawda wobec potentatów krajowego mleczarstwa małą mleczarnią, to jednak świetnie sobie zawsze radziła, poprzez dbałość o surowiec, higienę, stosowanie wypróbowanych tradycyjnych technologii oraz nowoczesnych metod pakowania i dystrybucji wyrobów.
Od roku 2010 aktualny Zarząd pod kierownictwem Prezesa mgr inż. Łukasza Kaczmarczyka, pracuje znacznie więcej nad promocją i wygląda na to, że jest to dobry kierunek. Dowodem na to są ostatnio przyznawane liczne nagrody. Pokrótce przypomnijmy te najważniejsze.
W 2011 roku za produkt Masło Ekstra Bocheńskie otrzymała ogólnopolski certyfikat „Polski Producent Żywności 2011”. Bocheńska mleczarnia znalazła się wśród 37 najlepszych, wyłonionych spośród 90 firm. Śmietana Bocheńska 18%, Śmietana Bocheńska Gęsta 18%, Kefir 1,5% oraz Masło Ekstra Bocheńskie zyskała też znak gwarantujący najwyższą jakość „Poznaj Dobrą Żywność”. Podobnie było w edycji programu „Doceń polskie”. Tu wyróżniono jeszcze Twaróg Tłusty Klinek. „Poznaj Dobrą Żywność” oraz „Doceń Polskie” odbywają się pod honorowym patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Poza nagrodami dla poszczególnych produktów Mleczarnia została także wyróżniona "Srebrnym Laurem Małopolski" za całokształt swojej działalności oraz "Gazelą Biznesu" dla najdynamiczniej rozwijaących się małych i średnich firm.
Nie mniej owocny okazał się jubileuszowy rok 2012. 8 lutego OSM w Bochni otrzymała prestiżową nagrodę za całokształt działalności „Srebrny Laur Małopolski”. Konkurs ten organizowany jest przez Małopolskie Biuro Promocji przy WKTiR w Krakowie pod honorowym patronatem Wojewody Małopolskiego oraz Prezesa WKTiR. Nagrodę odbierał w imieniu firmy Prezes Zarządu Łukasz Kaczmarczyk w towarzystwie przedstawicieli z bocheńskich władz. 8 marca w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie odbyło się uroczyste wręczenie „Gazeli Biznesu”. Tytuł ten przyznawany jest firmom najdynamiczniej rozwijającym się.
Jednak to nie koniec. W tym roku Bocheńska Mleczarnia otrzymała także tytuł „Jakość i Tradycja” jako producent regionalnych i tradycyjnych produktów nabiałowych za produkt Twaróg Tłusty Klinek oraz Masło Extra Bocheńskie nadawany przez Polską Izbę Produktu Regionalnego i Lokalnego. Kolejnym wyróżnieniem roku 2012 jest tytuł otrzymany z rąk Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Pana Stanisława Kalemby„ Polski Producent Żywności 2012” za produkt Śmietana Bocheńska 18%.
W bieżącym 2013 roku Spółdzielnia zdobyła kolejne nagrody. Tym razem nowość - Jogurt Naturalny 2% - zdobył uznanie Loży Ekspertów programu Doceń Polskie i otrzymał wyróżnienie jako "Top Produkt" zdobywając maksymalną liczbę punktów przyznawanych przez Kapitułę. Jogurt, jako produkt naturalny o najwyższych właściwościach odżywczych został także nominowany do nagrody "Polski Producent Żywności 2013". Wygrywając eliminacje wojewódzkie zostawił konkurencję branżową daleko z tyłu.
Spółdzielnia, dzięki stale rosnącym zyskom, wspomaga różnego rodzaju jednostki w organizacjach imprez kulturalnych, sportowych czy też edukacyjnych. 2012 roku OSM w Bochni wsparła m. in.: organizację bocheńskiej edycji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, Festiwal Piosenki "Integracja Malowana Dźwiękiem" orgaznizowanym przez Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Bochni, organizację jubileuszu 50-lecia Publicznej Szkoły Podstawowej nr 5 im. Jana Matejki w Bochni, co rok organizowane przez Urząd Miasta Bochnia oraz Miejski Dom Kultury Dni Bochni czy Zawodów Balonowych odbywających się pod nazwą "Balonowy Puchar Europy" oraz "Niebo otwartej Europy". Spółdzielnia, mocno utożsamiając się z miastem swojej siedziby, stara się w różny sposób wspomagać inicjatywy odbywające się na terenie powiatu bocheńskiego i nie tylko.
Jakby nie było nietuzinkowy jubileusz 115 lecia powstania, wspomniane wyróżnienia, jeszcze bardziej pobudziły obecny kreatywny Zarząd do wprowadzenia pewnych zmian, realizacji nowych pomysłów. „ Warunki na rynku w branży mleczarskiej nie są dzisiaj takie łatwe, jak przed ponad 100 laty, ale staramy się sprostać jego oczekiwaniom” – stwierdza Prezes Łukasz Kaczmarczyk. Realizując te założenia, postanowiono zmienić dotychczasowe logo firmy oraz całą linię opakowań na bardziej wygodne, bezpieczne, widoczne dla klientów. Stare opatrzone już, zastąpiły ekskluzywne, eleganckie folie, kubki, które pojawiły się na półkach sklepowych przyciągają wzrok i ułatwią odnalezienie naszych bocheńskich produktów.
Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Bochni już od ponad 115 lat produkuje wyroby mleczarskie jako spadkobierczyni powstałej dawno temu małej mleczarni w Królówce. Wierna tradycji sprawdzonych i wypracowanych receptur, może pochwalić się dynamicznym rozwojem, popartym wdrażaniem nowych technologii, licznymi wyróżnieniami, nowymi opakowaniami i logotypem integrującym zakład z miejscem, w którym się znajduje przez tyle lat,czyli Bochnią. Dzięki temu Bocheńska Mleczarnia może śmiało konkurować z potentatami mleczarskimi i myśleć optymistycznie o przyszłości, której kierunkiem jest nacisk na zdrową żywność, nieskazitelną jakość i naturalny smak.